Lichaamstevredenheid bij elk kind

Tijdens de groei verandert het lichaam van kinderen veel. Dat is soms lastig om aan te wennen. De omgeving waarin we leven maakt het hen niet altijd gemakkelijk. Sociale media, marketing, culturele druk,… leiden af van het vinden van lichaamstevredenheid.

Hoe kan je als ouder helpen?

Als ouder kan je hierin een belangrijke rol spelen. Niet omdat je zelf alles perfect moet doen, maar omdat jij het krachtigste rolmodel bent voor je kind. Hoe jij praat over je eigen lichaam en dat van anderen, hoe je omgaat met eten, bewegen, zelfzorg… dat alles vormt mee hoe je kind naar zichzelf en zijn of haar lichaam kijkt.

Hoe praat je over je eigen lichaam?
Op welke manier praat je over het lichaam van anderen?
Hoe ga je om met eten? Met bewegen? Met zelfzorg?

Al deze dingen beïnvloeden hoe je kind naar zichzelf en zijn of haar lichaam kijkt. Natuurlijk wil je dat je kind zich goed voelt over zijn of haar lichaam. Ontdek op deze pagina hoe het geheugensteuntje MAATJE je hierbij kan helpen.

💡 Goed om te weten

Je hoeft zelf niet 100% tevreden te zijn om een goed rolmodel te zijn.

Het gaat niet om grote gesprekken, maar om kleine, dagelijkse momenten: een opmerking bij een reclame, een gesprek in de auto, een compliment tijdens het koken.

Lichaamstevreden?

Hoe helpen?

Heb je zorgen?

Wat is lichaamstevredenheid?

Je goed voelen in je lichaam is niet altijd vanzelfsprekend. Toch heeft lichaamstevredenheid een grote invloed op je zelfvertrouwen, je mentale gezondheid en hoe je elke dag in het leven staat.

Je lichaamsbeeld is het beeld dat je van je lichaam hebt – niet alleen hoe het eruitziet, maar ook hoe het voelt en functioneert. Dit beeld ontstaat tijdens je leven door bijvoorbeeld:

Je eigen ervaringen
Wat je ziet en hoort in je omgeving
Sociale verwachtingen en culturele normen

Je kunt zowel positieve als negatieve gedachten hebben over je lichaam. Lichaamstevredenheid betekent dat de positieve gevoelens overheersen, waardoor je je meestal comfortabel en zelfverzekerd voelt in je lijf.

Negatief lichaamsbeeld: Je bent vaak ontevreden over je lichaam.
Positief lichaamsbeeld: Je ervaart misschien soms negatieve gedachten, maar de positieve zijn sterker.

💡Goed om te weten

Het doel is niet om alle negatieve gedachten weg te nemen. Dat is niet realistisch en ook niet nodig. Wat bijvoorbeeld wél helpt:
✔ Creëer bewust meer positieve gedachten dan negatieve.
✔ Hoe meer positieve gedachten hoe minder invloed negatieve gedachten hebben.

Even stilstaan bij jezelf

Voor je aan de slag gaat met je kind kijken we eerst eens naar onszelf.

🤔 Vraag jezelf af:

Hoe praat jij over je lichaam, eten, gewicht?
Welke boodschappen kreeg jij vroeger mee?
Wat geef je bewust of onbewust door?

❌ Mythes om los te laten:

“The thinner is the winner.”
“Dik is ongezond.”
“Met genoeg wilskracht raak je op een normaal gewicht.”
“Ieder pondje gaat door het mondje.”

Zijn dit uitspraken die je herkent? Heb je ze ooit gehoord of misschien zelf uitgesproken? Met andere woorden, dit is een uitnodiging om even stil te staan bij waar het vandaan komt, en waar je met je gezin naartoe wil. Je leest meer uitleg over de mythes van het lijnen op onze infofiche.

Ontdek MAATJE: zes elementen voor lichaamstevredenheid

MAATJE is een krachtig kader dat bestaat uit zes belangrijke elementen.

M van Mooi? verbreed je schoonheidsideaal
A van Accepteer jezelf, ook de imperfecties
A van Apprecieer wat je lichaam voor je doet
T van Tijd voor zelfzorg en zorg dragen voor je lichaam
J van Juich en straal bij wat je deugd doet
E van Evalueer de informatie die binnenkomt

Kortom, deze elementen versterken de lichaamstevredenheid van jouw kind.

Kleine momenten, groot effect
Het gaat niet om grote gesprekken of thematische bijeenkomsten. Integendeel, juist die kleine, dagelijkse momenten maken het verschil:

Spontane reacties op een reclame terwijl je samen TV kijkt
Compliment wanneer je een wandeling maakt
Kort gesprekje terwijl je shopt

Deze situaties zijn perfecte kansen om overtuigingen te bespreken en helpende boodschappen mee te geven.

Blijf nabij, zeker bij kinderen in volle groei
Kinderen in een groeifase hebben jouw nabijheid nodig. Begin bij wat haalbaar is voor jou, je hoeft niet alles tegelijk te doen.

De zes elementen van MAATJE

Hieronder vind je eerst een kort overzicht van de zes elementen met een korte beschrijving. Daarna vind je per element informatie en praktische tips voor ouders.

Mooi? Verbreed je schoonheidsideaal

Laat zien dat schoonheid in alle vormen en maten bestaat en focus op innerlijke kwaliteiten zoals bijvoorbeeld humor en vriendelijkheid. Praat bovendien neutraal over uiterlijk, voeding en beweging. Leer kinderen tenslotte kritisch kijken naar onrealistische media-afbeeldingen.

Accepteer jezelf, ook de imperfecties

Geef complimenten over inzet en karakter in plaats van uiterlijk. Creëer daarnaast thuis een omgeving waarin gezondheid, plezier en verbondenheid centraal staan. Praat ook positief over je eigen lichaam, vermijd opmerkingen over het uiterlijk van je kind en laat voelen dat ze goed zijn zoals ze zijn.

Apprecieer wat je lichaam voor je doet

Waardeer wat je lichaam kan en benoem waarvoor je dankbaar bent, zoals bewegen, luisteren of knuffelen. Moedig plezierige beweging aan zonder focus op uiterlijk, en benadruk mogelijkheden, gezondheid en verbondenheid.

Tijd voor zelfzorg en zorg dragen voor je lichaam

Kies samen vaste zelfzorgmomenten zoals ontspanning, beweging of sociale tijd. Zorg ook voor basisbehoeften zoals slaap, voeding en rust. Creëer een veilige plek, zoek oplossingen voor obstakels en luister naar signalen van uitputting.

Juich en straal bij wat je deugd doet

Geef complimenten over vaardigheden en innerlijke kwaliteiten en moedig talenten en interesses aan. Laat zien dat fouten maken oké is en help je kind een lichaamsbeeld op te bouwen dat niet afhangt van uiterlijk.

Evalueer info en media

Leer kinderen emoties rond sociale media herkennen en bespreek samen hun online ervaringen. Ontmasker onrealistische beelden, volg positieve profielen en zoek alternatieven zoals creatieve of actieve activiteiten als social media stress geeft.

Mooi? – Verbreed je schoonheidsideaal

Media beïnvloedt hoe kinderen over schoonheid denken

In onze samenleving bestaan veel ideeën over wat schoonheid. Kinderen leren via (sociale) media wat mooi zou zijn. Denk maar aan de beelden die ze dagelijks zien.

Waarom kan dat een probleem zijn?

Het constante blootstellen aan de ‘perfecte’ plaatjes, kan kinderen in volle groei onzeker maken. Aan de ene kant beïnvloedt dit hoe ze naar hun lichaam kijken. Aan de andere kant kan het zorgen voor meer stress, slechte stemming, problemen met eten en slechtere schoolprestaties.

Wat zie je vaak in de media?

Vrouwen zijn dun en jong
Mannen zijn gespierd, lang en fit
Iedereen draagt de nieuwste modetrends
Perfecte huid en altijd goed verzorgd haar

Bijgevolg geeft dit de indruk dat iedereen er zo uit moet zien. Zo is het begrijpelijk dat kinderen zich onzeker voelen. Maar deze normen zijn onrealistisch.

Wat betekent ‘schoonheid verbreden’?

Als we het schoonheid verbreden, zien we een diversiteit aan looks, lichaamsvormen en maten als mooi. Schoonheid gaat niet alleen over het uiterlijk, maar ook over innerlijke kwaliteiten. Daarom leren we kinderen dat iedereen op zijn eigen manier mooi is. Zo hoeven ze niet meer aan één ideaal te voldoen.

Tips om het schoonheidsideaal te verbreden

✔ Stimuleer je kind om anders naar schoonheid te kijken

Leg uit dat schoonheid in vele vormen voorkomt.

✔ Verken unieke kenmerken binnen je familie

Denk bijvoorbeeld aan haarkleur, huidskleur, karaktereigenschappen.

✔ Bespreek momenten waarop jullie schoonheidsidealen nastreefden

Wat waren de voor- en nadelen?

✔ Kijk terug in de tijd of wereldwijd

Hoe zagen je oma en overgrootmoeder schoonheid?

Hoe kijkt een leeftijdsgenoot in Afrika of Azië naar schoonheid?

✔ Communiceer zorgzaam over uiterlijk en gewicht

Vermijd opmerkingen over gewicht of lichaam, ook als ze goed bedoeld zijn.

✔ Focus op innerlijke kwaliteiten

Bijvoorbeeld humor, vriendelijkheid en doorzettingsvermogen.

✔ Vier lichaamsdiversiteit

Laat zien dat alle lichamen waardevol zijn.

✔ Wees voorzichtig met verbanden tussen lichaamsvorm en voeding

Lichaamsvorm wordt door veel factoren beïnvloed.

✔ Praat neutraal over voeding en beweging

Beschrijf voeding op basis van smaak, geur en textuur, zonder etiketten als ‘goed’ of ‘slecht’.

Accepteer jezelf, ook de imperfecties

Veranderingen in de puberteit

Tijdens de puberteit verandert het lichaam van je kind snel. Ook in de hersenen verandert er veel. Daarnaast denkt je kind meer na over zichzelf en anderen. Vrienden en sociale media krijgen bijvoorbeeld steeds meer invloed.

Waarom kritiek op jezelf niet helpt

Veel jongeren zijn kritisch op hun eigen lichaam. Ze geven zichzelf bijvoorbeeld de schuld van imperfecties. Maar dit helpt niet. Integendeel, dat maakt het juist moeilijker.

Het helpt wél om te leren om vriendelijker naar jezelf te kijken. Jezelf accepteren, ook met je imperfecties. Want niemand is perfect, en dat maakt ons allemaal uniek.

Hoe jij als ouder kunt helpen

Jij kunt je kind hierin ondersteunen. Want hoe jij met je eigen lichaam omgaat, beïnvloedt hoe je kind naar zichzelf kijkt. Praat je bijvoorbeeld vaak over zorgen over gewicht of uiterlijk? Dan kan je kind onzeker worden. Kortom, ga met respect om met je eigen lichaam. Waardeer jezelf. Zo ben je een krachtig rolmodel voor je kind.

Kinderen vinden het bovendien belangrijk om zich geaccepteerd te voelen door hun ouders. Dit helpt hen om zichzelf te zien als persoon. Niet als object waar iets aan veranderd moet worden.

Tips om jezelf te accepteren

✔ Geef complimenten over wat je kind doet:

“Wat lief dat je hielp met de was opvouwen, dat is echt behulpzaam.”
“Wat heb jij veel doorzettingsvermogen! Je bleef proberen, ook al was het moeilijk.”

✔ Praat positief over uiterlijk:

Merk je dat je negatief praat over je eigen uiterlijk? Probeer dit om te buigen naar iets positiefs.

In plaats van “Ik heb een nieuwe jeans nodig, want ik ben bijgekomen,” zeg je: “Ik heb een nieuwe jeans nodig, want mijn lichaam is veranderd.”
“Het is logisch dat je je niet altijd happy voelt over hoe je eruitziet. Je lichaam is snel veranderd. Neem je tijd om eraan te wennen.”

✔ Maak van thuis een plek zonder focus op uiterlijk

Richt je op gezondheid, plezier en verbondenheid.

✔ Geef geen commentaar op het uiterlijk van je kind

Vraagt je kind toch naar je mening? Focus dan op de groeifase, bijvoorbeeld: “Je lichaam groeit nog en niet overal tegelijk. Zorg goed voor jezelf.”

✔ Laat je kinderen voelen dat ze goed zijn zoals ze zijn

Benoem hun inspanningen en zeg oprecht: “Ik ben trots op wat je hebt gedaan.”

Apprecieer wat je lichaam voor je doet

Je lichaam doet geweldige dingen voor je

We denken vaak alleen aan hoe ons lichaam eruitziet. Maar vergeet niet wat je lichaam allemaal voor je doet! Denk bijvoorbeeld aan wandelen, lachen, knuffelen en muziek luisteren. Dit is voor iedereen anders. Bovendien hangt dat af van wat je lichaam kan .

Focus op wat je lichaam kan

Kijk niet naar wat je lichaam niet kan of hoe het eruitziet. Maar kijk naar wat je lichaam wél kan. Dit heet lichaamsfunctionaliteit.

Het mooie hieraan? Er is geen ideaalbeeld! Er zijn geen strenge regels voor hoe je zintuigen moeten werken. Er zijn ook geen regels voor welke vaardigheden je moet hebben. Daarom kun je lichaamsfunctionaliteit niet vergelijken met onrealistische schoonheidsidealen.

Waarom bewegen goed voor je is

Bewegen heeft veel voordelen, zoals:

Stemming verbeteren
Stress verminderen
Gezondheid verbeteren
Positief lichaamsbeeld versterken

Dit laatste is misschien wel het belangrijkste. Vooral als je focust op wat je lichaam kan, niet op hoe het eruitziet.

Tips om meer te appreciëren

✔ Apprecieer hoe je lichaam functioneert

“Ik ben blij dat ik dankzij mijn benen naar school kon fietsen.”
“Dankzij mijn conditie haalde ik net de bus.”
Vraag ook: “Waar ben jij dankbaar voor? Wat deed jouw lichaam vandaag voor jou?”

✔ Focus op mogelijkheden

Vertel hoe jullie lichamen dingen mogelijk maken:

Samen naar muziek luisteren dankzij jullie oren.
Dansen, wandelen, reizen dankzij jullie benen.
Knuffelen dankzij jullie armen.

✔ Moedig beweging aan

Alle beweging telt! Dus niet alleen intensief sporten.
Beweeg voor plezier, energie en gezondheid, niet om te compenseren voor eten.
Zo ontdekt je kind wat het lichaam allemaal kan.
Gebruik beweeg inspiratie via SWEEP of andere bronnen.

Extra tip: Vrijwilligerswerk helpt ook

Het geeft kinderen een rol, structuur en sociale verbondenheid. Dit maakt het laagdrempelig, zelfs voor wie zich minder op zijn gemak voelt in groepen. Bovendien leren ze nieuwe vaardigheden.

Tijd: zorg dragen voor je lichaam

Wat is zelfzorg?

Zelfzorg is een populaire term. Maar wat betekent het nu precies? En hoe pas je het toe binnen jouw gezin?

Zelfzorg betekent goed voor jezelf zorgen: zowel fysiek als mentaal. Je luistert naar wat je nodig hebt. Denk bijvoorbeeld aan:

Genoeg rusten
Gezond en evenwichtig eten
Op tijd naar de dokter gaan
Lief zijn voor jezelf
Dingen doen die je energie geven
Voldoende slapen
Soms even niets doen

Waarom is zelfzorg zo belangrijk?

Zonder zelfzorg krijg je problemen. Je voelt je steeds vaker gestrest of uitgeput. Uiteindelijk kun je zelfs ziek worden.

Daarom is het slim om zelfzorg elke dag te doen. Maak er dus een gewoonte van.

Tips voor meer zelfzorg

✔ Kies samen een zelfzorgactiviteit

Op zondagavond een warm bad nemen om te ontspannen
1x per week een avondwandeling in het bos
Muziek luisteren tijdens het koken of juist stilte nemen
Een wekker kopen en je gsm uit de slaapkamer houden om beter te slapen

✔ Denk aan dagelijkse basisbehoeften

Slaap, rust, voeding, beweging en hygiëne zijn essentieel. De tips rond de groeithema’s kunnen bijvoorbeeld een leidraad zijn.

✔ Geef je kind een eigen plek

Een veilige ruimte waarin hij/zij zich comfortabel voelt.

✔ Wat zijn obstakels om niet aan zelfzorg te doen?

Veelvoorkomende gedachten zoals:

“Ik heb geen tijd”
“Dat verdien ik niet”
“Mijn energie is op”

Zoek oplossingen om deze obstakels te overwinnen.

✔ Plan sociale momenten

Plan regelmatig momenten of activiteiten in om tijd door te brengen met belangrijke mensen in je leven.

✔ Let op signalen van uitputting

Sta stil bij emoties en gedachten die opkomen als je overbelast bent.

Juich en straal bij wat je goed doet

Straal en vier je successen

Mensen met een positief lichaamsbeeld vinden hun uiterlijk niet het allerbelangrijkste. Maar ze richten zich meer op hun innerlijke kwaliteiten. Bijvoorbeeld hoe aardig, grappig of slim ze zijn.

Waarom is dit goed voor kinderen?

Kinderen ontwikkelen zo een gezond gevoel van eigenwaarde. Dat staat dus los van gewicht of hoe ze eruitzien. Ze voelen zich goed over zichzelf om wie ze zijn als persoon.

Hoe help je kinderen hierbij?

Laat kinderen investeren in verschillende dingen in hun leven, zoals:

Vriendschappen
School
Sport en bewegen
Hobby’s

Wat levert dit op?

Kinderen leren dat ze waardevol zijn om wie ze zijn. Kortom, dit versterkt hun zelfvertrouwen én hun lichaamstevredenheid.

Wat kan jij als ouder doen?

✔ Leg de focus op vaardigheden en innerlijke kwaliteiten

Geef complimenten die niets te maken hebben met uiterlijk, bijvoorbeeld:

“Je hebt dat creatief aangepakt!”
“Ik zie dat je echt je best hebt gedaan.”
“Wat heb je dat geduldig opgelost.”

✔ Moedig talenten en interesses aan

Stimuleer je kind om dingen te doen die hen een goed gevoel geven, zoals lezen, tekenen, muziek luisteren, zwemmen, knutselen…

✔ Laat zien dat fouten maken oké is

Reageer ook positief op inspanningen en het proces, niet alleen op het resultaat.

✔ Help bij het opbouwen van eigenwaarde

Ondersteun je kind om een zelfbeeld te ontwikkelen dat niet afhankelijk is van uiterlijk.

Evalueer info die binnenkomt

Sociale media kunnen je lichaamstevredenheid beïnvloeden

Op sociale media zie je vaak perfecte foto’s. Maar deze foto’s zijn bewerkt met filters. Toch lijkt het soms alsof iedereen er perfect uitziet. Bovendien gebruiken niet alleen influencers filters. Ook je vrienden posten zulke foto’s.

Je gaat jezelf dan vergelijken met deze beelden. Dit kan je onzeker maken over je eigen lichaam.

Bouw een mentaal immuunsysteem op

Je lichaam heeft een immuunsysteem. Dit beschermt je tegen ziektes. Je kunt ook een mentaal immuunsysteem opbouwen. Dit kan je beschermen tegen negatieve boodschappen over je lichaam.

Op welke manier werkt een mentaal immuunsysteem?

Negatieve boodschappen filteren: zoals opmerkingen of beelden die onzeker maken.
Positieve boodschappen toelaten: zoals boodschappen over zelfzorg en lichaamswaardering.

Samengevat: een sterke kritische filter kan jongeren beter helpen omgaan met kritiek en focussen op wat hen sterker maakt.

Praat met je kind over online ervaringen

Vrienden zijn belangrijk voor jongeren. Maar jij als ouder hebt ook een grote invloed op het welzijn van je kind.

Praat open met je kind. Vraag niet alleen: “Hoe was het op school?” Vraag bijvoorbeeld ook:
“Hoe was het online vandaag?”

Tips om informatie te evalueren

✔ Leer negatieve gevoelens herkennen

Gevoelens zijn oké. Bespreek emoties zonder oordeel. Het Vibe Check spel kan helpen om emoties rond sociale media te herkennen en ermee om te gaan.

✔ Praat over social media ervaringen

”Welke leuke foto’s en video’s ben je tegengekomen?”
”Waren er ook dingen die je minder blij maakten?”

✔ Ontmasker perfecte beelden

Bekijk samen foto’s en bespreek: zijn ze realistisch? Meer tips vind je via op medianest.

✔ Breng het ‘sociale’ terug in social media

Ontvolg accounts die je niet goed doen voelen.
Volg profielen die positiviteit uitstralen.
Bekijk leuke herinneringen of sla positieve berichten op.

✔ Zoek alternatieven als sociale media stress geeft

Wanneer je kind zich jaloers, onzeker of droevig voelt door sociale media kunnen de volgende tips van Medianest helpen:

Sluit de app of leg je gsm weg.
Ga samen iets leuks doen.
Bespreek waarom een profiel misschien beter te ontvolgen is.

Creatieve & actieve media-ideeën

Ga naar buiten: Geocachen, Pokémons vangen, of bloemen spotten met ObsIdentify.
Beweeg samen: doe bijvoorbeeld een uitdagende work-out of Just Dance.
Wees creatief: Stopmotion maken, DIY-projecten, inspiratie via Pinterest.
Meer ideeën? Check Medianest Fun met Media.

Materialen en downloads

Wil jij supporteren voor meer lichaamstevredenheid? Lees onze praktische tips en ontdek hoe je stap voor stap meer lichaamstevredenheid kunt ontwikkelen.